Sıkça Sorulan Sorular
Kesintisiz güç kaynakları (kısaca KGK veya UPS) sürekli devrede kalan ve yük ile kaynak (genellikle şebeke) arasında duran bir cihazdır. KGK’nın en önemli özellikleri beslediği yükü kaynaktan (genellikle şebekeden) gelecek olumsuzluklara (aşırı voltaj, yüksek harmonik vb) karşı korumak, kaynakta kesinti olduğu zaman akülerin süresi kadar yükü beslemeye devam etmek ve bağlı olduğu kaynağı temiz tutmaktır.
Line Interactive Güç Kaynakları
Bu tip kesintisiz güç kaynakları Online modda şebekeyi içindeki trafo ile bir miktar düzelterek çıkışa verir ve akülerini şarj eder. Şebeke gittiği zaman da akü modunda çalışarak çıkıştaki yükü besler. Genel olarak fansız çalıştıkları için evdeki modem, PC, TV vb gibi aletleri beslemek için çok uygundur.
Online (Statik) Güç Kaynakları
Online (Statik) : Bu tip kesintisiz güç kaynaklarında çift çevrim özelliği vardır. Yani kesintisiz güç kaynakları girişinden gelen AC sinyal ilk önce DC’ye çevrilir. Daha sonra DC voltaj tekrar AC’ye çevrilerek yük beslenir. Bundan dolayı girişte oluşan olumsuzluklar kesinlikle yüke yansımaz ve yük her zaman temiz enerji ile beslenir.
Dinamik Güç Kaynakları
Bu tip kesintisiz güç kaynaklarının iç yapısı statik kesintisiz güç kaynaklarına çok benxer. Tek farkları çıkışlarında bir motor/jeneratör olmasıdır. Statik UPS evirici üzerinden motoru besler, motor da yükü besler. Motor da yapısı gereği ideale yakın sinüs sinyali oluşturur ve kısa devre dayanımı statik KGK’lara göre daha yüksek olur. Bu tip güç kaynakları büyük endüstriyel tesisler ve kritik uygulamalarda kullanılmaktadır.
Online Mod
Kesintisiz güç kaynaklarının şebekeden çalışma modudur. Bu esnada bağlı olduğu aküleri de şarj eder.
Akü Modu
Şebekenin gittiği ve Eviricinin aküden beslendiği durumdur. Burada yükün beslenme süresi akünün kapasitesi ile ilgilidir.
Bypass Modu
Yükün evirici yerine direk şebeke üzerinden beslendiği moddur. Bu esnada şebeke giderse yük hemen kapanır.
Eko Modu
Bu mod bypass modu ile aynıdır ama bu modda iken şebeke giderse kesintisiz güç kaynakları akü modunda devam eder.
Günümüzde KGK’lar birçok alanda kullanılmaktadır. Bunların arasında hastaneler, veri merkezleri, fabrikalar vb. vardır. Bu yüzden de KGK seçiminden önce mutlaka KGK’ya bağlanacak yükün tipi doğru olarak belirlenmeli ve buna uygun bir KGK seçilmeli.
Doğru KGK seçimi nasıl yapılır?
Mesela hastanede MR cihazı için bir KGK seçilecekse mutlaka MR cihazın kaynaktan çektiği akım doğru olarak ölçülüp, ona göre bir KGK seçilmelidir. KGK, motorlu yükleri besleyecekse, KGK’nın hem motorların demaraj akımına uygun hem de bu motorların geriye doğru akım basması durumundan dolayı gerekirse DC modül ile seçilmesi uygun olacaktır. Veri merkezleri için de tamirin hızlı olmasından dolayı modüler UPS seçilmesi gerekir.
Paralelleme ve yedekleme arasındaki fark nedir?
KGK’ların iki tip paralelleme şekli vardır. Bunlardan birincisi yedekleme ikincisi ise güç artırımı modudur.
Yedekleme yapıldığında kaç tane yedek KGK olacağı belirlenir. Mesela üç KGK paralel yapılıp, 1 yedek seçilirse, iki KGK paralel sistemin gücünü belirler. Toplam yük iki KGK’nın toplam gücünden fazla olursa sistem yedekleme hatası verir. Yalnız burada unutulmaması gereken tüm paralel cihazların yükü paylaştığıdır. Yedek cihazlar bir tarafta üzerinde yük almadan hazır beklemez. KGK’lardan biri kapandığında ise diğer KGK’lar yükü beslemeye devam eder (Yük seviyesi KGK gücü altında olduğu sürece). Yedeklemedeki amaç kritik yükler için yedek KGK sayısı belirleyip, KGK arızalarından dolayı yükün kapanmamasını sağlamaktır.
Güç artırımı ise paralel bağlı KGK’ların tek bir KGK gibi çalışmasıdır. Mesela 300KVA yük var. İki tane 160KVA KGK güç arttırımı ile bağlanıp, 320KVA olarak çalışması sağlanabilir.
Jeneratör gücü KGK gücünün mutlaka en az 1.5 katı olmalıdır.
Yüklerin üzerindeki etiket değerleri çoğu zaman yeterli olsa da motorlu yük, MR, tomografi gibi demerajlı yüklerden mutlaka ölçüm yapılıp kalkış akımları bulunmalı ve kalkış akımına göre KGK gücü seçilmelidir.
Doğru akü seçimi
Akü süresi yük miktarına göre ve yükün aküden en az ne kadar besleme süresi istendiğine göre belirlenir. Ayrıca KGK’nın da seçilecek aküleri şarj edebilecek güçte olması gerek. Mesela bir grup 100Ah akü varsa bu gruptaki aküleri şarj etmek için KGK’nın 10A şarj basması gerek. Az basılırsa akülerin şarj süresi uzayacaktır.